Գերմանիա-Իրաք. տարբերության նմանությունը

Արևելագետի գլխավոր կանոններից մեկը, թերևս, արևմտյան օրինակների հետ համեմատությունից խուսափելն է: Նույնիսկ ֆիզիկայի օրենքները Արևելքում գործում են այլ տրամաբանությամբ: Բայց աշխարհին միագույն ու ձանձրալի նայող ստրատեգներն անգամ նման սխալ անելու իրավունք չունեին:

Խախտեմ կանոնը.

1918 թվականին Առաջին աշխարհամարտում պարտված Գերմանիային նվաստացնելը 20 տարի անց նվաստացնողների համար պատուհաս դարձավ: Ֆաշիստների հաջողության մեխը վիրավորված լինելն էր, առաջին հերթին` արհեստական աղքատությունից: Ֆրանսիան ու Մեծ Բրիտանիան ոչնչացրին Գերմանիայի տնտեսության հիմքը` ռազմական արդյունաբերությունը ու ինքնստինքյան գերմանացիներին մատնեցին գրեթե սովամահության: Նախկին բանվորները, արդյունաբերական հիմնարկներում հանգիստ աշխատողները, պատերազմից վերադարձած, ամեն ինչ կորցրած ու, միաժամանակ, պարտված գերմանացիները հաշտվել, բնականաբար, չէին կարող: Ու գտան հարցը լուծելու, փլուզված աշխարհը վերականգնելու ձևը: Ընտրեցին ֆաշիստներին:

Հիմա, 2003-ին Իրաքը, եթե չեմ սխալվում, աշխարհի 4-րդ ամենահզոր բանակն ուներ: Հարյուր հազարավոր իրաքցիներ կամ զինվորական էին, կամ էլ աշխատում էին զինվորական տնտեսության համար: Շատերը ուսում էին ստացել ԱՄՆ-ում, քանի որ Սադամը 80-ականներին պատերազմում էր արևմուտքի նորաթուխ թշնամի Իրանի հետ: Ոմանք սովորել էին նաև Խորհրդային Միությունում, խելացի, կազմակերպված, ռազմական գիտելիքներով զինված միջին օղակի զինվորականությունն ու սպասարկող արդյունաբերողները մի քանի ամսում հայտնվեցին փողոցում, առանց գործի, առանց հացի, Իրաքի դեպքում` նաև ջրի:

Գերմանական վիրավորվածության գինը ֆաշիզմն էր, արաբականինը` Իսլամական պետությունը: Համեմատելն, իհարկե, պարզունակ է, բայց նույնիսկ այդպիսի հայացքը բավարար է Իրաքի պատերազմի անհեռատեսությունը հասկանալու համար: Աղետը, թեկուզ այլ դրսևորումներով, կարելի էր գուշակել դեռ 10-ը տարի առաջ: Պետություն ոչնչացնելը դեռ երբեք անհետևանք չի եղել:

Հիմա Սիրիան: Նույն պատմությունն է, միլիոնավոր մարդկանց միակ ընդունելի աշխարհի փլուզումը նրանց դրդում է փնտրել նորը, գտնել արդարություն այնտեղ, որտեղ հնարավոր է: Ներգաղթյալների քանակն այս խնդրի մեջ նույնիսկ ծիծաղելի է: Սիրիայում այսօր մեծանում է պատանիների սերունդ, որը դպրոց չի հաճախում, տեսնում է լավի ու վատի բոլորովին այլ տարանջատում, իսկ նրանց ծնողները երեխաներին կերակրելու համար կառչում են ցանկացած հնարավորությունից: Ինչով են զբաղվելու նրանց երեխաները 10-ը տարի հետո: Ահաբեկչաֆաշիստական նոր հրեշի ծնունդը կանխելու համար Եվրամիության երկրները ոչ թե պետք է դժգոհեն իրենց ընդհանուր բնակչության կես տոկոսը կազմող ներգաղթյալներից, այլ կազմակերպեն հնարավորինս շատ սիրիացիների տեղափոխումը Եվրոպա, անեն ամեն ինչ երեխաներին կրթելու, ծնողներին խաղաղ աշխատանք տալու համար: Այլապես կմեծանան միլիոնավոր ահաբեկիչներ կամ ֆաշիստներ, որոնց խեղված աշխարհընկալման վնասը 10-ը տարի անց կկրեն նրանցից այսօր դժգոհողները:

Կապի խնդիրը

Ռուսերենում Ուկրաինան ունի անսովոր տեղ, ռուսները ասում են, օրինակ` Հայաստանում` в Армении, բայց Ուկրաինայի դեպքում ասում են Ուկրաինայի վրա` на Украине. Ուկրաինացիները միշտ նեղանում են, պահանջում են ռուսներից, որ իրենց երկրի մասին խոսելիս օգտագործեն մեջ կապը, ոչ թե վրա, շատ պարզ պատճառով, ռուսները մեջ կապը կիրառում են Ռուսաստանի երկրամասերի մասին խոսելիս` օրինակ на Кубани, на Дальнем Востоке, на Кавказе...

Պատկերացրեք, Ռուսաստանում ամեն օր ինչ-որ մեկը կարող է խոսել Ուկրաինայի մասին, և, առանց վիրավորելու ցանկության, ասել на Украине. Թվում է, նեղանալու բան չկա, բայց լեզվական այս նրբությունը ցույց է տալիս ռուսների վերաբերմունքը Ուկրաինայի հանդեպ` մի կողմից անկեղծ, դրական, եղբայրական, մյուս կողմից` կայսերական, թե, դա մեր հողն է: Ուկրաինացիները անընդհատ վիրավորված են.

Ընդամենը կապի խնդիր, ռուս-ուկրաինական խնդիրների սկզբնապատճառ, որը արյունահեղության է տանում.

Պատերազմը կանխելն անհնար է, եթե բոլորը խոսում են դրա վատ հետևանքների մասին, պատճառն է կարևոր,  ընդ որում` չքաղաքականացված, իրական պատճառը, իսկ այս դեպքում այն ընդամենը կապի մեջ է` մեջ, թե վրա, խաղաղություն, թե պատերազմ.

Կապը կապ ունի.

Ստալինի արհեստական ճաքերը.

Չլսված բան, Գերմանիայի ԱԳ նախարարը, ԱՄՆ Պետքարտուղարի տեղակալը, ԵՄ պաշտոնյաներ գալիս են Ուկրաինա, ելույթ ունենում ընդդիմության հանրահավաքում, հետո նոր գնում, հանդիպում նախագահի հետ: Լեհ պատգամավորները նույնիսկ վրան են տեղադրում Կիևի կենտրոնում` խախտելով ուկրաինական դատարանի որոշումը: Ու բոլորը երջանիկ են, կարծես ոչինչ տեղի չի ունենում: Ուկրաինայի ինքնիշխանությունը պատահական չէ, որ ոչ ոք հաշվի չի առնում: Ու դա կապված չէ այդ երկրի չափերի, հնարավորությունների հետ: Ուկրաինան ունի խոշոր հանքեր, մոտ հիսուն միլիոն բնակչություն, Եվրոպան կապում է Ռուսաստանի հետ, ռուսական գազը հասցնում է Եվրամիության երկրներ: Բայց այդ երկրի ինքնուրույնությունը կարծես գոյություն չունի, ուղղակի չկա:

Ուկրաինան մեծ երկիր է, այն Հայաստան չէ, բայց այսօր ստալինյան քաղաքականությունից տուժում է նույնքան, որքան Հայաստանը, Արցախը, բոլորը: Ուկրաինայի արևմուտքը ավանդաբար հակառուսական է, այն ավելի շատ նման է Լեհաստանին` պատմությամբ, ճակատագրով, աշխարհագրությամբ: Ուկրաինայի արևելքը բոլորովին այլ երկիր է, սա Ռուսաստան է: Ու հանկարծ գալիս է ընտրության պահը, երկիրը կանգ է առնում: Ընտրել` նշանակում է կործանվել, կիսել երկիրը երկու մասի: Ուկրաինան խորհրդային տարիներին դարձավ ուկրաինացիների և ռուսների խորհրդային երկիր, որպես նվեր էլ ստացավ Ղրիմը, որն Ուկրաինայի հետ ընդհանրապես կապ չուներ: Հանկարծ երկիրը փլուզվեց, ի հայտ եկավ մեծ, շատ մեծ Ուկրաինա:

Հենց այդ պահին էր պետք մտածել նոր երկիրը կայացնելու համար, մինչդեռ ամեն ինչ մնաց նույնը: Ինչ է Ուկրաինան: Ռուս-ուկրաինական թե ուկրաինական պետություն: Գտնել հարցի պատասխանը այդքան էլ բարդ չէ, բայց դա ժամանակին էր պետք անե;  Ուկրաինան կապում է Ռուսաստանը Եվրոպայի հետ, կապում է ոչ թե արևելյան ու արևմտյան սահմաններով, այլ ներսից` արևելքը Ռուսաստան է, արևմուտքը` Եվրոպո, իսկ Կիևը` երկրի կենտրոնը` Եվրասիական միացյալ երկրի միակ մայրաքաղաքը: Եթե ինչ է Ուկրաինան հարցի պատասխանը լիներ անկախության սկզբից, այսօր այն կլիներ աշխարհի գերհաջողակ երկրներից մեկը, մինչդեռ ստացվում է ճիշտ հակառակը: Երկիրը կիսվում է, քանի որ ժամանակին չի ունեցել ամենակարևոր հարցի պատասխանը:

Ուկրաինայի երկընտրանքը Հայաստանի հետ որևէ կապ չունի: Եվրամիություն, թե Մաքսային միություն դիլեման Ուկրաինայի ներսում է, ոչ թե հարց` դրսից: Ընտրել` նշանակում է դադարեցնել այսօրվա Ուկրաինայի գոյությունը: Չընտրելն էլ այլևս անհնար է: Ժամանակին էր պետք մտածել:

Ասոցացվեք на здоровье !!!

Մի քանի հարյուր տարի առաջ Ռենե Դեկարտն ասել է` Գիտելիքը ուժ է...

Եթե գիտելիքը ուժ է, ապա տգիտությունը` թուլություն.

Հիմա ինչ կապ ունի սա Մաքսային միության հետ.Հայաստանը ուր էլ մտնի, ռուսական ազդեցությունը չի կարող մեծ լինել, ինչու՞, նրանք մեզ չեն ճանաչում, չունեն գիտելիք, թե ինչ է Հայաստանը.

Ռուսները Հայաստանը միշտ տեսել են որպես տարածք, որտեղ ապրում են անգրագետ մարդիկ, լսելով Հայաստան` առաջինը, ինչ մտածում են` Հարավային Կովկաս, նրանք նույնիսկ չգիտեն, որ Հայաստանը Հարավային Կովկաս էր Խորհրդային Միության կազմում, իսկ հիմա` ոչ.

Եթե գիտելիքը ուժ է, ապա տգիտությունը` թուլություն.

Ռուսները ելնում են այն Հայաստանից, որը տեսել են իրենց կազմում, այլ Հայաստան նրանք չեն պատկերացնում.անկախության տարիները փոխել են Հայաստանը, մենք Հարավային Կովկաս չենք, մենք այն մարդկանց հայրենիքն ենք, ովքեր ապրում են Արգենտինայից մինչև Ճապոնիա, Նոր Զելանդիայից մինչև Կանադա.

Եթե գիտելիքը ուժ է, ապա տգիտությունը` թուլություն.

Հայաստանը անգրագետների մարզ չէ, ինչպես կարծում են Մոսկվայում, Հայաստանում ամեն քայլափոխի նկատելի են սփյուռքի հետքեր, ճանապարհի շինարարության հովանավորներ, թե Գաֆեսջյան թանգարան, Վիլյամ Սարոյանի արձան, թե փողոցում զբոսնող սիրիահայեր, այ սա ռուսները չգիտեն, նրանք չեն ճանաչում Հայաստանի էությունը, հետևաբար գաղափար չունեն, թե ինչ է միանում Մաքսային միությանը.

Եթե գիտելիքը ուժ է, ապա տգիտությունը` թուլություն.

Փորձը ցույց է տվել, որ ժամանակը, ցավոք, միայն առաջ է գնում, լինում է, որ այն արագանում է, բայց միևնույնն է` դեպի առաջ. Կայսրությունների դարն այլևս հետ չի կարող գալ, հետևաբար նայել Հայաստանին որպես տարածք, նշանակում է պարտվել ի սկզբանե.

Ռուսները չգիտեն, թե ինչ է հայկական լոբբին ԱՄՆ կոնգրեսում, չգիտեն, որ վերջերս Ամստերդամի ամենահին կամուրջներից մեկը կոչվել է հայկական, չգիտեն, որ Մալայզիայում կա հայկական փողոց, իրենք դա ի վիճակի չեն ընկալել, հետևաբար ի վիճակի չեն հաստատել իրենց ազդեցությունը: Հայաստանը Ռուսաստան չէ, Հայաստանի տարածքը Հայաստանի մի մասն է միայն, ստացվում է, որ, եթե ավելացնում ես ազդեցությունը Հայաստանի Հանրապետության վրա, ամրանում ես միայն Հայաստանի մի մասում, բայց չես էլ դա գիտակցում, քանի որ...

Եթե գիտելիքը ուժ է, ապա տգիտությունը` թուլություն.

P.S. Հիմա, եթե ռուսները մեր անվտանգությունն են պաշտպանում, մեծ հաշվով շահում ենք միայն մենք, որովհետև դրա դիմաց նրանք ստանում են Հայաստանի մի մասը` կարծելով, թե այն ամբողջն է, ու լավ է, որ նրանք չգիտեն, լավ է, որ մեզ վերաբերում են որպես կովկասցիների, լավ է, որ չեն հասկանում, որ հայերը ապրում են նաև Հարավային Հիմալայներում ու Հարավային Անդերում, թող չիմանան էլ..., իսկ Եվրոպայում գիտեն, Եվրոպայում են կամուրջը վերանվանում, հետևաբար, Ասոցացման համաձայնագիրը կարելի է և պետք է ստորագրել, պետք է որքան մեզ, այնքան էլ Եվրոպային, որովհետև ապագան տարածքների մեջ չէ.

ԱՄՆ պատերազմները աշխարհագրական չեն.Օբաման չի մտնում Սիրիա.

Ինչո՞ւ է ԱՄՆ-ն այդքան ուզում հարվածել Սիրիային:  Հիմնավորումը կարծես ծաղրանք է, ի վերջո աշխարհում ոչ ոք երբեք չի իմանա, թե իրականում ով է կիրառել քիմիական զենք` բանակը, թե ապսամբները, ինչ ապացույց էլ որ հայտնվի, ոչ մեկի կարծիքը չի փոխվելու, ում կհամոզեն, որ ԱՄՆ ճիշտ է, համոզել են դեռ վաղուց, Իրաքից էլ առաջ, իսկ ով հակառակ կարծիքն ունի, ոչ մի ապացույց ոչինչ չի փոխի. Հիմա ինչու է աշխարհի կեսի զայրույթն ու հակակրանքը առաջացնելու գնով Օբաման այդքան ցանկանում հարվածել Սիրիային.

Պատճառների խճանկարը շատ մեծ է, ինչ էլ որ ասվի, լինելու է դրա մի փոքր մասը, օրինակ` 2011-ին դուրս եկան Իրաքից, 2014-ին դուրս են գալու Աֆղանստանից, անդադար պատերազմ վարող երկրին նոր պատերազմ է պետք, կամ դրանով կթուլացնեն Իրանին, դուրս կմղեն Ռուսաստանին, հեռանկարում կազդեն Չինաստանի վրա և այլն.նման փաստարկները շատ են, բոլորն էլ հիմնավոր, բայց միայն դա չէ.

Ինչո՞ւ են ԱՄՆ նախագահներն առ այսօր հումանիտար նպատակներով երկրի երեսից երկրներ ջնջում` տեսնելով աշխարհի առնվազն կեսի բացասական արձագանքը.աշխարհաքաղաքական ո՞ր նպատակի համար են գնում նման զոհողության.

Դեմոկրատիայի անունից խոսելն իրականում ցինիզմ չէ.ԱՄՆ-ն չէր դառնա աշխարհի ամենահզոր երկիրը, եթե ժամանակին Գերմանիայից չտաներ և՛ Էյնշտեյնին, և՛ Հիտլերի համար աշխատող ու նրա հայացքները կիսող նացիստ, բայց տաղանդավոր ինժեներներին, որոնք ի վերջո  ամերիկացուն տեղափոխեցին Լուսին.

Հրեա և նացիստ` երկուսն էլ նույն իրավունքներով հայտնվեցին ԱՄՆ-ում, մարդու իրավունք կոչվածն այս դեպքում աշխատեց, ոչ ոք չի կարող ժխտել, որ աշխարհի լավագույն համալսարանների քանակով ԱՄՆ-ին ոչ մի երկիր չի կարող հավասարվել. Դա նույնպես տեղի է ունեցել, քանի որ աշխատել է մարդու իրավունքն ու դեմոկրատիան.

Հիմա, ինչ կապ ունի սա Սիրիայի հետ. ԱՄՆ-ի համար այս դեպքում էական չէ, թե ով է ում կոտորում, խնդիրն այն է, որ երկու տարի աշխարհը տեսնում է, թե ինչ է այնտեղ կատարվում, ու ոչ ոք ոչինչ անել չի կարող. Այս դեպքում մեր օրերի Էյշտեյներն ու տաղանդավորները /թեկուզ նացիստ, դա կարևոր չէ/ չգիտեն, կա արդյոք այն երկիրը, որտեղ մարդը կարող է գտնել իր հանգիստը, ինչպես ԱՄՆ անկախության հռչակագրում է ասվում «ձգտել երջանկության»` առանց սուբյեկտիվ հայացքների ու ազգային, կրոնական պատկանելության.

Հենց այս կասկածն է վտանգավոր, այնքան, որ Օբաման իրեն պախարակելու գնով պատրաստ է ամեն ինչ անել. Թե չէ, ով է տասը, քսան տարի հետո աշխարհի առաջին տեղերում պահելու իրենց համալսարանները.

Հենրի Քիսսինջերը պնդում է, որ պետք է ամերիկյան համակարգը ոչ թե պարտադրել, այլ դարձնել գրավիչ, այս գաղափարը Հարվարդի համալսարանի պրոֆեսոր Ջոսեֆ Նայը ձևակերպեց որպես «Փափուկ ուժ»/Soft power/, որի իմաստն էլ հենց դա է, առանց կռվի համոզել, որ դու ես «լույսը» ու պետք է անել այն, ինչ կասվի այնտեղից.

Հիմա ինչպես համոզել աշխարհին, որ ձգտեն դեպի քեզ, եթե ոչինչ չես կարող անել այնտեղ, որտեղ մարդկանց կոտորում են.ամեն երկրում ապրող տաղանդավոր, բայց չկռվող մարդիկ, իրենց մոտ պատերազմի դեպքում հույսով ո՞ւր պետք է նայեն.եթե ոչինչ չանես Սիրիայում, դեպի քեզ հաստատ չեն նայի.

P.S. Հիմա էլ հարցը մտնում է Կոնգրես, իսկ այնտեղ «Լոբբիկռիվ» է սպասվում` ռազմական, հրեական ու հազար ու մի այլ լոբբիների, այս առիթով ճիշտ կլիներ, որ քննարկումներում ակտիվ լինի նաև հայկականը` փորձելով ազդել հարվածների վրա, որ գոնե Հալեպի հայկական շրջանների վրա ռումբեր չգցեն.

Դմբոներին հասկանալ է պետք

Երբ արաբական երկրներում շղթայական հեղափոխություններ սկսվեցին, ամբողջ աշխարհը խոսեց սոցցանցերի, մասնավորապես facebook-ի հեղափոխակերտ դերի մասին: Սոցցանցի ազդեցությունը հիմնականում բացատրում էին մարդկանց խմբեր մոբիլիզացնելու տեխնիկական հնարավորությամբ, բայց շատ քչերը փորձեցին գտնել կապի նորագույն հնարավորության և հեղափոխության միջև իրական կապը:

Facebook-ը հեղափոխություն կազմակերպելու գործիք լինել չի կարող, դա մի դաշտ է, որը հնարավորություն է տալիս ցանկացած մարդուն իրեն ցույց տալ այնպես, ինչպես նա կցանկանա, որ մյուսները տեսնեն, սրանով ցանցի տեխնիկական հնարավորություններն ավարտվում են: Բայց հենց այստեղ է սկսվում ցանցի ֆենոմենալ ազդեցությունը հասարակական տեղաշարժերի վրա: Տեսնելով, թե որքան շատ ու տարբեր են կայանալու, կյանքը «սպառելու» հնարավորությունները, երիտասարդ ու անփորձ մարդիկ կտրվում են իրականությունից, ոչ ոք ցանցում իրեն չի ներկայացնում որպես անհաջողակ, բոլորը ստեղծում են իրենց դրական կերպարը, ցույց են տալիս միայն իրենց ապրելակերպի ճշմարտացիությունը` չխոսելով դժվարությունների մասին:

Արդյունքում ամբողջ աշխարհում միգրացիոն հոսքերն աճում են, դժբախտ մարդկանց քանակն ավելանում է, քանի որ մարդիկ «գնում» են իրենց տեսած ապրելակերպի հետևից, հաճախ միաժամանակ փորձելով ապրել մի քանի կյանքով: Նույնիսկ եթե գնալ և տեսնել, որ ցանցում քո տեսած կյանքն իրականում այդքան էլ լավը չէ, նշանակում է հիասթափվել ու ստանալ ծանր հարված, չգնալու դեպքում արդյունքը նույնն է.

Հետևանքներն ուղղակի ազդում են երիտասարդների գործողությունների վրա, մարդիկ սկսում են կայանալ շատ ավելի ուշ, ապրելակերպերի քանակն ավելացել է, ընտրություն կատարելու ժամկետն էլ, հետևաբար, ուշացել: Ուշ կայանալու հետևանքը ավելացնում է ինքն իրեն փնտրող մարդկանց քանակը, ապրելակերպի փնտրտուքը ստիպում է հեռու մնալ պատասխանատվությունից, ընտանիք կազմելուց, երեխա ունենալուց:

Facebook-ում տեսնելով նոր հնարավորություններ, մարդիկ փորձում են հասնել դրան, բայց ճանապարհին հանդիպում են խոչընդոտներ, որոնց մասին ցանցում չես տեսնի, ճանապարհի նկարագրություն չկա, կա միայն արդյունքը, հետևաբար մեծանում է այն մարդկանց թիվը, որոնք այդ ճանապարհի խնդիրների համար սկսում են մեղավորներ փնտրել: Ավելի լավ մեղավոր, քան պետական կիսախորհրդային համակարգը, չկա, քանի որ պետությունն ամեն տեղ է, վիզա ստանալուց մինչև դեկանատ, պետությունը արձագանքում դանդաղ, համակարգը չի կարող ընկալել առանց պատասխանատվության իրավունքի յուրացում, առանց պայմանների պահանջների կատարում, առանց աշխատանքի վարձատրություն, իսկ սոցցանցերը «մեր ընկերներն են», քանի որ այնտեղ հեշտ է, դրանք տալիս են միայն արդյունքը: Ստեղծվում է պետության պահանջատիրական կերպար: Հենց սա է դրդում ամենատարբեր իռացիոնալ գործողությունների, դառնում ազատությունը սանձարձակությունից չտարբերելու պատճառ: Ցանկացած երկրում ցանկացած իշխանություն վատն է, բայց սոցցանցերը դրանք ավելի վատն են դարձնում:

Ապրիլի 9-ին ոստիկանապետ Վլադիմիր Գասպարյանի որոշումները, գործողություններն ու երիտասարդ լրագրողին «հոգիս» և «դմբո» անվանելը մեծ հույս է ներշնչում: Գերնյարդային ու նուրբ խնդրին այդպիսի մոտեցումը հիրավի ողջունելի է: Դմբո լինելու տարիքային միջակայքն այսօր ավելացել է, պատճառները պետք է ճիշտ հասկանալ և  ուղղորդել գործընթացը` ոչ մի դեպքում չփորձելով սահմանափակել դա, քանի որ այդ դեպքում պետության մեղավորի կերպարը լիովին կարդարացվի: Հեղափոխություններ լինում են հենց, ու միայն այդ դեպքում, այդպես եղավ Եգիպտոսում...

P.S. Ադրբեջանում ուսանողներին ստիպում են ջնջել facebook-ի իրենց էջերը, ոստիկանությունն էլ ծառայության է ընդունել հատուկ հաստիքներով իրավապահների, որոնք պետք է հետևեն քաղաքական գրառումներին ու զեկուցեն ղեկավարությանը:

Հայության գերխնդիրը` Զինանշանի վրա

Իսկ դուք գիտեի՞ք, որ Ֆլորենցիայի գլխավոր տաճարը կառուցված է ներկայիս Իտալիայում քրիստոնեություն տարածող հայազգի Մինասի աճյունի վրա, գիտեի՞ք, որ Եգիպտոսի երկու խալիֆներն ու առաջին վարչապետը հայեր էիր, կամ որ Բյուզանդիան ժամանակին հայկական դինաստիա է ղեկավարել, կամ որ Սիրիայի բանակում հայերը գեներալներ են ունեցել, կամ որ Պորտուգալիան երկիր է դարձել Գալուստ Գյուլբենկյանի հաշվին, գիտե՞ք, թե ովքեր են հայերը եղել Հնդկաստանում կամ Իրանում, դե Սինգապուրի մասին էլ չասեմ, այստեղ նույնիսկ երկրի խորհրդանիշն է հայի ձեռքի գործը:

Իսկ դուք չե՞ք մոռացել, որ Հայաստանը 22 տարի առաջ դեռ Խորհրդային Միության մասն էր, չե՞ք մոռացել, որ Հայաստանի Հանրապետությունը անկախացել է մի հսկա երկրից, անջատվել է փլուզվող համակարգից, որտեղ ձևը միշտ ճնշել է բովանդակությանը, կամ որ Հայաստանը այսօր ղեկավարող սերունդը ապրել է հենց այդ երկրում, կամ որ կրթություն ստացել է այնտեղ, մանկություն, պատանեկություն և նույնիսկ երիտասարդություն ապրել է այլ երկրում, դե Կոմկուսի ազդեցության մասին էլ չասեմ, այստեղ անդամագրվում էին նույնիսկ այն հայերը, որոնք մի օրում դարձան ազգայնականներ:

Առաջին պարբերությունը Հայկական Աշխարհն է, երկրորդը` Հայաստանի Հանրապետությունը: Անցած 22 տարում երկու Հայաստանները ավելի ուժեղ են բախվում  իրար, իրար չեն հասկանում: Գերխնդիրը մեկն է` ինչպես միացնել երկու` բոլորովին տարբեր Հայաստանները: Ես դեռ չգիտեմ, բայց գիտեմ, որ դա պետք է անել...

Միջազգային ներկա համակարգը ստեղծվել է ընդամենը տասնամյակներ առաջ, պետք չէ շրջապատող ներկան ընդունել որպես աքսիոմատիկ ճշմարտություն, մինչև Առաջին աշխարհամարտը մենք այլ աշխարհում էինք ապրում, այլ աշխարհում ենք ապրելու նաև վաղը:

Ու հենց վաղվա պետության տեսակի մասին է պետք մտածել: Անտանելի, ուղղակի զզվելի է անընդհատ սպասել, որ ինչ-որ տեղ, ինչ-որ բան ստեղծվի, որ մենք օգտագործենք, պետության նոր տեսակ ստեղծել կարելի է, ու դա պետք է մենք անենք...

Իսկ մինչև այդ, Հայաստանի զինանշանի Առյուծը կշարունակի թեքել հայացքը Արծիվից, նրանք իրար չեն հասկանում: 

P.S. Չի բացառվում, որ մոտ ապագայում «Երկիրը երկիր չի» անհեթեթ արտահայտությունը  շատ էլ խորափիլիսոփայական հնչի: Հայությանը «Երկրի» նոր համակարգ է անհրաժեշտ: